DNA
- 28/07/2024
- 137
Chúng ta đã biết rằng gen, nhân tố điều khiển sự sống, nằm trong phân tử DNA. DNA của mỗi người là khác nhau và sự khác biệt này được thể hiện qua các protein. Vậy DNA là gì và nó hoạt động như thế nào?
Phân tử DNA có hình dạng giống như một chiếc thang dây. Mỗi bậc thang của thang dây này có thể tách ra ở giữa, giống như một chiếc khóa kéo. Khác với khóa kéo thông thường gắn trên vải, DNA chỉ có phần khóa kéo mà không có phần vải. Chúng ta có thể hình dung DNA như một chiếc khóa kéo trần.
Nếu bạn xoắn một chiếc khóa kéo trần, bạn sẽ có hình dạng của một phân tử DNA. Ở khóa kéo thông thường, các răng khóa có hình dạng giống nhau. Nhưng ở khóa kéo DNA, có 4 loại răng khóa khác nhau, được ký hiệu là A, C, G và T. Và mỗi loại A chỉ kết hợp với T, C chỉ kết hợp với G. Đây là sự khác biệt lớn giữa khóa kéo DNA và khóa kéo thông thường. Nếu chúng ta tô màu cho A, C, G, T bằng bốn màu khác nhau, thì khóa kéo DNA sẽ tạo nên một hình ảnh rất đẹp. Ví dụ, ta có thể tô màu A là màu hổ phách, C là màu than, G là màu xanh lá cây và T là màu nâu.
Trong điều kiện bình thường, khóa kéo DNA luôn đóng kín. Khi đó, DNA sẽ không hoạt động. Giả sử bạn ăn một miếng đường, một phần của khóa kéo DNA trong tế bào tuyến tụy của bạn sẽ mở ra.
Khác với khóa kéo thông thường mà chúng ta thường mở hoàn toàn, khóa kéo DNA chỉ mở một phần nhỏ. Và nó chỉ mở ra khi cần thiết và đóng lại ngay sau đó. Khi đường vào đến ruột, nó sẽ được phân giải thành glucose và fructose nhờ enzyme sucrase có trong dịch tụy. Để sản xuất enzyme sucrase, DNA trong tuyến tụy đã mở khóa kéo của mình.
Nói chung, các bậc thang của DNA thường tách ra khi cần sản xuất enzyme. Nếu các bậc thang này không mở ra, đường sẽ không thể được tiêu hóa và hấp thụ.
Nói thêm:
- A, T, G, C là các nucleotide thành phần cơ bản của ADN.
- Trình tự sắp xếp của A, T, G, C tạo thành mã di truyền.
- Mã di quyết định trình tự các axit amin trong protein.
- Mỗi ba nucleotide liên tiếp tạo thành một codon, mã hóa cho một axit amin cụ thể.
- 20 loại axit amin được mã hóa bởi các codon khác nhau.
- Sự đa dạng của protein là nhờ vào sự đa dạng của mã di truyền.
